Çin Halk Cumhuriyeti, dünyanın en büyük kömür üreticisi ve tüketicisi olan tek ülkedir. Yapılan araştırmalara göre, dünya kömür tüketiminin %24’ü Çin’de yapılmaktadır.
Uluslararası ölçekte zengin kömür rezervleriyle 3. Sırada olan bu ülke; enerji ihtiyacının %69’nu da kömürden karşılamaktadır. Bu sebepten dolayı, Çin’in kömür tüketimi senelik %10 oranında bir artış göstermektedir.
Çin Enerji Bakanlığının 2009 Yılı’nda yapmış olduğu araştırmaya göre; Çin’in altın üçgeni olarak isimlendirilen: Guanxi, Ningxia, Gansu, Shanxi ve Xingjiang; zengin kömür rezervlerinin bulunduğu havzalardır. Çin’in en kaliteli kömürü 6,242 kcal/kg ile Shanxi Bölgesi’nde; en düşük kaliteli kömürü ise 3,446 kcal/kg ile Guanxi Bölgesi’nde çıkarılmaktadır. Kömür rezervlerinin genel ortalaması 5,350 kcal/kg civarında; toplam kömür rezervleri ise 189 milyar ton olarak hesaplanmıştır.
Çin Hükümetinin, artan enerji ihtiyacını karşılamak için uygulamış olduğu yatırım politikalarına rağmen; enerji kuruluşlarının ön görüsü, Çin’in 2010 ve 2015 yılları arasında, dünyanın en büyük kömür ithalatçılarından biri olacağı yönündedir. Avustralya, Kanada ve Amerika’dan yapılan kömür ithalatı da bu tahmini doğrulamaktadır.
ÇHC’nin 12. Beş Senelik Ekonomik Kalkınma Planı kapsamında alınan kararlar doğrultusunda, Çinli yatırımcıların başta Avrupa ve Orta Doğu Bölgeleri olmak üzere, enerji sektöründe yeni yatırımlar yapmasına karar verilmiştir. Bu gelişme Türkiye-Çin ilişkilerini de stratejik ve ekonomik bağlamda bir üst seviyeye taşımıştır. 2010 Yılı’nın Ekim Ayı’nda Çin Başbakanı Wen Jiabao tarafından gerçekleştirilen Türkiye Ziyareti de bu savı destekler niteliktedir. Yapılan görüşmelerde, özellikle iki ülkenin enerji alanında ortaklaşa yapabileceği projeler değerlendirilmiş ve ilk somut adımlar atılmıştır. Bu tarihten itibaren gerçekleştirilen enerji projeleri aşağıda ana başlıklar halinde yer almaktadır:
Çinlilerin Türkiye’de yatırım yaptığı Enerji Projeleri
05.10.2011’de “Polat Madencilik” ile Çin’in önemli devlet teşebbüslerinden biri olan “Zhejiang Energy Group” arasında imzalanan ön protokol kapsamında, Aydın’ın Soma ve Kımık bölgeleri’nde bulunan kömür yatakları üzerine kurulacak bir Termik Santral Projesi konusunda mutabakata varılmıştır. Projenin fizibilite raporlarına göre, kurulması planlanan 660 MW enerji üretim kapasitesine sahip olacak enerji santralinden; aynı zamanda yıllık 3.000.000 ton kömür çıkarılması da planlanmaktadır.
29.11.2011’de “Çalık Enerji” ile “Tianchen Engineering” arasında imzalanan anlaşma doğrultusunda, Tuz Gölü çevresinde 559 milyon $ değerinde bir Gaz Santrali kurulmasına karar verilmiştir.
Son günlerde gündeme çıkan en son proje ise, Çin ile Türkiye’nin enerji yatırımlarına kredi sağlaması için kurmayı planladığı ortak yatırım fonudur.
Yazan: Yavuz Selim / Şangay