Zorunlu Teftiş ve Karantinaya Tabi Olan Mallar
Teftiş ve Karantinaya Tabi Mallar Kataloğu’nda (Catalogue of Commodities Subject to Inspection and Quarantine) 21 katagoride toplanmış 4.113 tip mal bulunmaktadır. Sözkonusu katalog, giriş-çıkış teftiş ve karantina uygulamasına konu teşkil eden malları kapsamaktadır. ÇHC Hükümetince her yıl yayımlanan farklı mallar için teftiş ve karantina yönetimine ilişkin kurallar, teftiş ve karantinanın nedenlerine, methodlarına ve prosedürüne ilişkin detaylandırılmış düzenlemeleri içermektedir.
Teftiş ve Karantina İçin Teknik Standardlar
Teftiş ve karantina için teknik standardlar, ÇHC’nin kendi standardlarını, uluslararası standardları ve gelişmiş ülkelerin standardlarını kapsamaktadır.
ÇHC’nin standardları, ulusal standardlar, sanayi standardları (Ulusal standardların olmadığı durumlarda uygulanmaktadır) yerel standardlar (Ulusal ve sanayi standardları olmadığı takdirde kullanılmaktadır) ve şirket standardları (Ulusal ve sanayi standardları olmadığında kullanılmaktadır) olmak üzere dört alt başlık altında toplanmıştır. ÇHC, teftiş ve karantina için örnek standardlar ile kendi ulusal ve sanayi standardlarını oluşturmuştur.
Teftiş, “ulusal standardlar, sanayi standardları ve diğer zorunlu standardların olduğu yerde, teftiş bu standardlara uygun olarak yapılır” krıteri çerçevesinde Devlet Giriş-Çıkış Teftiş ve Karantina İdaresi (State Administration for Entry – Exit Inspection and Quarantine, CIQ) tarafından gerçekleştirilmektedir. Anılan standardların bulunmadığı durumlarda ilgili dış ticaret sözleşmesinde öngörülen standardlara uygun olarak teftiş yapılmaktadır. İlgili dış ticaret sözleşmesinin sağlanan örnek mala dayanılarak imzalandığı durumlarda teftiş sözkonusu örnek mal temel alınarak yapılmaktadır. Eğer ilgili teftiş standardları, dış ticaret sözleşmesinde belirtilen standardlardan daha dar kapsamlı ve düzeyi düşük ise, sözleşmede öngörülen standardlar teftişe temel alınmaktadır. Her hangi özel bir teftiş standardının olmadığı, dış ticaret sözleşmesinde her hangi bir özel standardın belirtilmediği veya öngörülen standardın sarih olmadığı ürünün menşe ülkesinin standardları, ilgili uluslararası standardlar veya CIQ’nın standardları tatbik edilmektedir.
Gıda Ürünlerinin Denetimi ve Teftişi
“Teftiş ve Karantinaya Konu Teşkil Eden Mallar Kataloğunda (Catalogue of Commodities Subject to Inspection and Quarantine), sağlık denetimi ve teftişine tabi toplam 1.158 tip ithal gıda ürünü ve 915 tip ihraç gıda ürünü yer almaktadır.
İthal Gıda Ürünlerinin Teftişi
Tüm ithal gıda ürünleri (İçeçekler, likörler ve şeker dahil) gıda katkıları, gıda kapları, paketleme malzemeleri ve gıda işleme aletleri ve ekipmanları, sağlık denetimi ve teftişi için teftiş ve karantina merciine beyan edilmesi gereklidir. Teftiş ve Karantina Otoritesinin idaresinde, ithal gıda ürünleri tehlike derecelendirilmesine göre farklı katagorilere ayrılmakta ve ulusal sağlık standardlarına uygun olarak teftiş edilmektedir. Sadece sözkonusu şartlara uygun gıda ürünleri ÇHC’ye ithal edilebilmektedir.
İhraç Gıda Ürünlerinin Teftişi
İhracat için tüm gıda ürünleri (İnsan tüketimi için bitmiş ürünler ve ham maddeler ve medikal katkılı geleneksel methodlara uygun hazırlanan gıda ürünleri dahil) teftişe tabidir. Teftiş edilmeyen veya standardları karşılamayan gıda ürünleri ihraç edilememektedir.
İthal Gıda Ürünleri ve Hayvansal ve Bitkisel Gıda Ürünleri Kaydı
CIQ, “Sağlık Kaydına Tabi İthal ve İhraç Gıda Ürünleri ve Hayvansal ve Bitkisel Ürünler Kataloğu”nun hazırlanmasından, güncelleştirilmesinden ve yayımlanmasından sorumludur. Sözkonusu katalogda yer alan ürünler çoğunlukla, doğrudan tüketilebilen işlenmiş gıda ürünleri (Örneğin konserve gıda ürünleri, içeçekler, likörler ve tuz, biber gibi yemeklere konan çeşni maddeleri) ve et, deniz ürünleri ve sebzeler gibi yarı işlenmiş gıda ürünleri ve ham maddeleri içermektedir.
Yabancı gıda imalatcıları, üretim faaliyetlerini sürdürdükleri bölgedeki yerel gıda ve hijyen otoritesi vasıtasıyla CIQ’ya kayıt başvurusu yapabilmektedir. CIQ şartlarını ve standardlarını karşılayan gıda ürünleri, CIQ’nun ÇHC’ye gıda ürünleri ihraç etmesine müsaade edilen ülkeler ve firmalar listesine kaydedilmekte ve bu firmalara özel sağlık tescil kodu verilmektedir.
İhraç Gıda Ürünleri, Hayvansal ve Bitkisel Ürünler
ÇHC’de ihracat için gıda işleyen ve depolayan ve ayrıca, ihracat için hayvan kesimi yapan tüm şirketler, yerel Sağlık Dairesinden sağlık lisansı ve takiben tescil kodu almak için teftiş ve karantina otoritesine başvuruda bulunmalıdır. Tescil kodu verilmemiş işletmeler, ihracat için gıda işleme veya depolama faaliyetlerini gerçekleştirememektedir.
Denizaşırı tescil ve tanınma istenen hallerde firmalar, tüm gerekli prosedürlerin bir merkezden yapılması için CIQ’ya başvurmalıdır. İthalatçı ülkeden sözkonusu tescil ve tanınmaya ilişkin belgeleri alamamış işletmeler bu ülkeye gıda ürünleri ihraç edememektedir.
Mekanik ve Elektronik Ürünlerin Denetimi ve Teftişi
Mekanik ve Elektronik Ürünlerin Kapsamı
CIQ tarafından, giriş-çıkış teftiş ve denetimine tabi olan mekanik ve elektronik ürünlerin kapsamının tanımlanmasında, MOFTEC idaresi altındaki Mekanik ve Elektronik Ürünler İthalat ve İhracat Dairesi tarafından “Mekanik ve Elektrikli Ürünler İthalat ve İhracatına Dair İstatistik Rehberi – 1999 yılı sayısı” (Statistical Handbook on Import and Export of Mechanical and Elektronic Products) içinde yer alan “Mekanik ve Elektronik Ürünler Kataloğu” temel olarak alınmaktadır.
İhracat İçin Mekanik ve Elektronik Ürünlerinin Denetimi ve Teftişi
Denetim, Teftiş ve Karantina Otoriteleri, ihracat firmalarını, yönetim standardlarına ve üretim kalitelerine göre dört ayrı katagori altında toplamaktadır.
Muafiyet sertifikası olan işletmeler: Sözkonusu işletmelerin mekanik ve elektronik ürünleri teftişden muafdır.
Katagori I şirketleri: Parti teftiş oranı % 10 – % 30.
Katagori II şirketleri: Parti teftiş oranı % 40 – % 70.
Katagori III şirketleri: Parti teftiş oranları % 100.
Teftiş konuları: Zorunlu güvenlik, sağlık ve çevresel koruma kurallarına tabi olan mekanik ve elektronik ürünler için ürün standardları, devlet tarafından belirlenmiş zorunlu standardların altında olmamalıdır. Diğer ürünler için ürün standardları ticaret sözleşmesinde şart koşulan standardlar olabilmektedir.
Ruhsat: İhracatın kolaylaştırılması amacıyla CIQ tarafından mekanik ve elektronik ürünler için ihracat kalite sertifikası sisteminin uygulanmasında özel durumlar için geçiçi önlemler uygulamaya konulmuştur. CIQ işletmelerin ISO 9000, ISO 14000 ve diğer kalite sertifikaları almasını teşvik etmektedir. Çin Ulusal Akraditasyon Kurulu (Chinese National Accreditation Board, CNAB) tarafından yetkilendirilmiş kurumlardan sözkonusu ruhsatı almış firmalar, fabrika teftişinden muaf tutulmakta ve anılan ruhsat teftiş amacı belirlenen işletme katagorileri için temel faktör olarak kabul edilmektedir.
Tam ekipman seti ihraç eden üretim şirketleri kaydı: ÇHC, ihracat için tam ekipman seti üretimi yapan işletmelerden yerel teftiş ve karantina otoritelerine başvurarak tescil prosedürünün tamamlanmasını istemekte ve teşvik etmektedir. Teftiş ve karantina otoriteleri, kayıtlı firmalara, yabancı teknik ve kalite gereklerini karşılamaları ve üretimde uluslararası uygulamalara uymaları için ücretsiz olarak teknik rehberlik sağlamaktadır. Teftiş, tescil ile birlikte gerçekleştirilmekte ve harçı alınmaktadır.
İthal Mekanik ve Elektronik Ürünlerin Teftişini Düzenleyen Kurallar
İthal Ürünler için Kalite Lisansı
ÇHC, Güvenlik ve Kalite Güvenlik Sistemine Tabi İthal Mallar Kataloğu (Catalogue of Import Commodities Subject to the Safety and Quality Licensing System) yayımlamaktadır. Sözkonusu katalogda yer alan ürünler, güvenlik ve kalite lisansı almadığı takdirde ÇHC iç pazarına girememektedir.
İkinci El Mekanik ve Elektronik Ürünlerinin İthalatını Düzenleyen Kurallar
Özel ihtiyaçlar için ithal edilen ürünler muaf tutulmak üzere, ÇHC Güvenlik ve Kalite Lisansı Sistemine Tabi İthal Mallar Kataloğunda sayılan kullanılmış mekanik ve elektronik ürünlerin ithalatına izin verilmemekte ve ilgili başvurular kabul edilmemektedir. İthalat öncesi onay gerektiren sözkonusu malların ithalatı için teftiş konusu ve ilgili teknik özellikler, sözleşmede ya da anlaşmada belirtilmektedir. Ulusal güvenlik, çevresel koruma ve halk sağlığı ile ilgili kullanılmış mekanik ve elektronik ve tam ekipman setlerinin ithalatı için ithalatçı işletme, ticaret sözleşmesinde, ihracat ülkesinde yükleme öncesi teftiş ve yüklemenin denetimine ilişkin şartlara yer vermelidir. İthalatçı şirket (veya mal gönderen şirket, konsinyatör), gümrük beyannamesi öncesi ilgili diğer ticari dökümanlar ile birlikte ilgili onaylama merciilerince düzenlenmiş ithalat belgelerinin asıl suretlerin sunumu ile teftiş ve karantina otoritelerine “Kullanılmış Mekanik ve Elektronik Ürünlerin İthalatı için Kayıt” işleminin tamamlanması amacıyla başvuruda bulunmaktadır. Gümrükdeki işlemlerin tamamlanması sonrası ithalatçı firma (veya malı gönderen şirket, konsinyatör) şart koşulan bir süre içinde ilgili faturalar, paketleme listeleri, konişmentolar ve teftiş için gerekli diğer belgeler ile birlikte şirketin yerleşik olduğu yerdeki teftiş ve karantina otoritelerine teftiş için başvurmalıdır.
İlaçların Denetimi ve Teftişi
İthal İlaçların Denetimi ve Teftişi
İthal İlaçların Tescili: ÇHC ithal ilaçlar için bir kayıt ve onay sistemi uygulamaktadır. Tüm ithal ilaçlar için Devlet İlaç İdaresi’nden (State Drug Administration, SDA) tescil sertifikası alınması zorunludur. İthal ilaçların üreticileri, ÇHC’nin GMP şartları kadar üretimin yapıldığı ülkedeki ilaç üretim ve kalite kontrol standardlarını karşılamak zorundadır. ÇHC’de kayıt için başvurusu yapılmış ithal ilaçlar, ilgili İlaç İdaresine tescil edilmek ve üretim yapılan ülkedeki iç piyasada satış yapmak üzere onay almak zorunda ve SDA tarafından yetkilendirilmiş giriş limanı ilaç labaratuvarları tarafından yapılan teftişlerden başarıyla geçmelidir.
Yabancı ilaç üreticilerinin ÇHC’deki ofisleri veya tescilli acentaları, ithal ilaç tescili için başvuru yapmadan sorumludur. Sözkonusu ofis ya da acentalar, “İthal İlaç Tescil Sertifikası Başvuru Formu”nu (Imported Drug Registration Certificate Application Form) test ve onaylama için gerekli diğer belgeler ile birlikte SDA’ya sunmalıdır. Anılan ofisler ya da acentalar, Devlet Sanayi ve Ticaret İdaresine tescil edilmiş yasal kuruluşlar olmak zorundadır.
Kalitenin yeniden kontrolü ve gerekli klinik testleri yapıldıkdan sonra SDA, ilgili ithal ilaca “İthal İlaç Tescil Sertifikası” vermektedir. Bu sertifika, yabancı ilaçların ÇHC’de tescili, ithalatı ve satışı için gerekli olan bir belgedir.
İthalatın Tescili : İlaçlar, belirlenmiş gümrük kapılarından ithal edilmek zorundadır. İthalatçı, giriş gümrük kapısındaki ilaç idaresine ilgili ithalatı kayıt ettirmek ve tescil işlemlerini tamamlamak ile yükümlüdür.
Teftiş İçin Başvuru:
Teftiş Organı: SDA tarafından kurulmuş giriş gümrük kapısındaki ilaç labaratuvarları, ithalatı tescil edilmiş ilaçlar için teftiş otoriteleridir. İlaçlar, giriş gümrük kapısı ilaç labaratuvarlarının konuşlandırıldığı liman şehirleri üzerinden ithal edilmek zorundadır. Sözkonusu labaratuvarlar, diğer gümrük kapılarından giriş yapmış ithal ilaçları teftiş edememektedir.
Başvuru Prosedürü: İthal ilaçların giriş limanına varmasından sonra ithalatı yapan şirket “İthal İlaç Teftiş Formu” doldurmalı ve bu formu, İthal İlaç Tescil Sertifikası (Asıl ya da sureti) ve diğer ilgili belgeler ile birlikte yerel giriş limanı ilaç labaratuvarlarına sunmalıdır. Teftiş sonrası giriş limanı ilaç labaratuvarı, eğer ilgili ilaç standardlarına uyuyor ise, bir İthal İlaç Teftiş Raporu hazırlamakta ve bir İthal İlaç Gümrük Muayene Belgesi (Imported Drug Customs Clearance Note) düzenlemektedir. Eğer ilaçlar aranan standardları karşılamıyorsa labaratuvar olumsuz bir rapor hazırlamaktadır.
Yeniden Teftiş ve Tahkim: İthalatçı firma birinci teftiş sonucu labaratuvar tarafından hazırlanan olumsuz rapora itiraz etmek istediği takdirde, teftiş raporunun alınmasını takip eden 30 gün içinde yeniden teftiş için ilk teftişin yapıldığı giriş limanındaki ilaç labaratuvarına başvurabilmektedir. Ayrıca, ikinci teftişin sonucunun da olumsuz çıkması halinde ikinci teftişin sonuçlarının alınmasını takip eden 30 gün içinde Ulusal İlaç ve Biolojik Ürünler Denetim Enstitüsüne (National Instıtute for the Control of Pharmaceutical and Biological Products) tahkim için başvuruda bulunulabilmektedir.
İhraç İlaçların Denetimi ve Teftişi
İlaç Üretiminin Denetimi: ÇHC’deki ilaç imalatçıları, yerel vilayet düzeyindeki ilaç idaresinden onay ve ilaç üretim lisansı almak ve ilaç üretim lisansının sunumu ile SAIC’a tescil yaptırmak zorundadır.
Kalite Sertifikası: İlaç imalatçıları üretimlerini, SDA’nın belirlediği İlaç Üretimi İçin Kalite Kontrol Şartlarına uygun olarak gerçekleştirmek zorundadır. SDA, imalatçı şirketlerin sözkonusu şartları yerine getirip getiremediğini tasdik etmek ve şartları yerine getiren firmalara sertifika düzenlemek ile sorumludur.
İhracat Teftişi: İlaç imalatçısı, Sağlık Bakanlığı tarafından kurulmuş bir ilaç labaratuvarından ihraç edilecek ilaçın teftiş raporunun hazırlanmasını isteyebilmektedir. Teftişin kriterleri, genel olarak ihracat sözleşmesine uygun olmalıdır.
İthal ve İhraç Malların Teftiş ve Karantina Prosedürleriyle İlgilenecek Acentaların Tayini
İthal ve İhraç Malları Teftiş Acentası
Sadece, SAIC’ye tescil edilmiş, Şirket Faaliyet Lisansı (Corporate Bussiness Licence) düzenlenmiş, yerel teftiş ve karantina otoritelerine kayıt olmuş ve Teftiş Acenta Tescil Sertifikası verilmiş tüzel kişiler ithal-ihraç malları teftiş acentası olarak haraket edebilmektedir. Teftiş ve karantina otoriteleri, tescil edilmemiş acentalar tarafından yapılmış başvuruları işleme koymamaktadır.
Acentalar Tarafından Sağlanan Hizmetler
Acentalar teftiş ve karantina otoriteleri ile irtibata geçmek, teftiş zamanını ayarlamak, ilgili tahkikatlarda teftiş ve karantina otoriteleri ile koordinasyonu sağlamak ve müşterileri adına ilgili harçları ödemekle sorumludur.
Vekaletname
Müşteri, acenta ile vekalet sözleşmesi imzalamak zorundadır. Vekaletname, müşterinin adını, adresini, hukuki temsilcinin adını ve adresini, firmanın faaliyet alanını ve konusunu, acentanın adı, adresi ve vereceği hizmetin kapsamı, iki tarafın yükümlülükleri, muvakatın sınırları, vade ve diğer hususları kapsamak ve müşterinin mühürünü taşımak zorundadır.